Pan Wołodyjowski jest ostatnią powieścią Trylogii (pozostałe to Ogniem i mieczem i Potop). Akcja toczy się na Kresach podczas wojny polsko-tureckiej, za panowania Michała Wiśniowieckiego.

Michał Wołodyjowski pojawiał się we wcześniejszych częściach cyklu, zyskując coraz bardziej na znaczeniu. Pisarz, tworząc swego bohatera, wzorował się na autentycznej osobie - podolskim rycerzu Jerzym Wołodyjowskim, który zginął podczas obrony Kamieńca.

Powieść Sienkiewicza wypełniają dzieje potyczek, pościgów, pojedynków i licznych romansów składających się na porywającą lekturę.